Friday, October 25, 2019
पाषाण ..... शर्मिला गाडगीळ
Monday, October 14, 2019
जॉर्जेस कॉस्मिक ट्रेझर हंट
जॉर्जेस कॉस्मिक ट्रेझर हंट ....ल्यूसी आणि स्टीफन हॉकिंग
अनुवाद ..... डॉ. प्रमोद जोगळेकर
मेहता पब्लिकेशन
जॉर्ज आणि अँनी खास मित्र दोघेही नऊ वर्षाचे. अँनीचे वडील अंतराळ शास्त्रज्ञ. त्यांना अमेरिकेत अंतराळ संशोधनाची संधी मिळते. तिथे त्यांनी बनविलेला यंत्रमानव मंगळावर जातो आणि त्याच्यात बिघाड होतो. अँनीला वाटते तिला अवकाशातून कोणीतरी संदेश पाठवितो आहे . आणि ते पृथ्वी नष्ट करण्याची धमकी देतायत . म्हणून ती जॉर्जला इ मेल पाठवून अमेरिकेत बोलावून घेते .दोघेही त्यांचा नवीन मित्र एमिटच्या मदतीने अंतराळात जातात आणि वेगवेगळ्या ग्रहांवर त्या संदेशाचा माग काढीत फिरतात.खरेच पृथ्वीला धोका आहे का ....?? कोण असतील हे लोक ??? कोणत्या ग्रहावरून येणार आहेत ....?? चला तर मग जॉर्ज आणि अँनीच्या अंतराळ सफारीचा माग काढीत या प्रश्नांची उत्तरे मिळवू .
एक सुंदर बाल विज्ञानकथा असे या पुस्तकाबद्दल सांगता येईल . जगप्रसिद्ध शास्त्रज्ञ स्टीफन हॉकिंग आणि त्यांची मुलगी ल्यूसी यांनी मिळून हे लहान मुलांसाठी पुस्तक लिहिले आहे . मुलांना विज्ञान रंजकतेने कळण्यासाठी आणि त्यांना गोडी लागण्यासाठी या पुस्तकांची निर्मिती आहे.अतिशय सोप्या भाषेत विज्ञानाची ओळख हे पुस्तकाचे वैशिष्ट्य. जोगळेकरांनी अनुवादही सोपा आणि सर्वाना समजेल असा केला आहे.जॉर्ज सिरीजमधील हे दुसरे पुस्तक आहे .
स्टीफन हॉकिंग यांची वेगळी ओळख करून द्यायची गरज नाही .आईन्स्टाईन यांच्यानंतर भौतिकशास्त्रात सैद्धांतिक काम करण्याबद्दल ते जगप्रसिद्ध आहेत .
या पुस्तकातील वैज्ञानिक माहिती अव्वल दर्जाच्या वैज्ञानिकांनी लिहिली असून ती अद्यावत आहे . ही माहिती अतिशय सोप्या पद्धतीत आणि सोप्या भाषेत मांडली आहे .
ओलीसुकी .... श. ना. नवरे
ओलीसुकी .... श. ना. नवरे
नवचैतन्य प्रकाशन
श. ना . माझ्या आवडीचे लेखक. अतिशय साध्या घटनांवरून कथा बनवितात.यात आपल्या आजूबाजूला घडणाऱ्या घटनांवर छोट्या छोट्या कथा आहेत . त्या पटकन मनाला भिडतात . यातील प्रत्येक कथेत ते स्वतः आहेत . एक सर्वसामान्य व्यक्ती म्हणून यात भाग घेतात . डायरी, घर कौलारू, यासारख्या बऱ्याच कथेत आपल्या जीवनात आजूबाजूला घडणाऱ्या घटना जाणवतात .या सर्व लघुकथा आहेत . जास्तीतजास्त चार ते पाच पानात मावणार्या .चटपटीत ,मनात हसता हसता अंतर्मुख करणाऱ्या .
Sunday, October 6, 2019
एक देवी अशीही ....३
एक देवी अशीही ....३
योगायोगाने तिला देवीच्याच मंदिरात बंदोबस्ताचे काम आले.आता ती दिवसभर आपला राग देवी भक्तांवर काढेल या विचारानेच तिच्या सहकारी खुश.
तशी ही काही फार नास्तिक नव्हतीच.पण आपला फायदा पाहूनच देव देव करावे या विचारांची होती . पोलीस असल्यामुळे ड्युटीचे नक्की तास नाहीत . कधी कधी दिवसभर बाहेरच राहावे लागते अश्यावेळो उपास.. व्रत..करून फायदा नाहीच उलट शरीराचे हाल. सकाळी नेहमीप्रमाणे ड्युटीवर जॉईन झाली . ते शहरातील प्रसिद्ध देवीचे मंदिर होते.नवरात्र चालू असल्यामुळे नेहमीपेक्षा जास्तच गर्दी होती ..बापरे किती ह्या बायका ....?? कसे आवरायचं याना ...?? प्रचंड गर्दी पाहून ती हबकलीच .पाच सेकंदाच्या दर्शनासाठी किती हे हाल ...?? स्वतःला ही त्रास आणि आम्हालाही त्रास .. घरी देवी असेलच ना ...?? नाहीतर पावलोपावली नवरात्र मंडळ आहेतच . तिथे जाऊन ओटी भरायची ना ..?? आता या बायकांना कंट्रोल करायचे म्हणजे शिव्या खायची तयारी ठेवावी लागेलच असा विचार करीतच ती गर्दीत घुसली आणि मोठमोठ्याने ओरडून गर्दीवर कंट्रोल करू लागली . हिरव्या रंगांच्या पार्श्वभूमीवर तिचा खाकी वेगळा दिसून येत होता.
त्या भक्तांच्या गर्दीत तीही उभी होती . हिरवा सैलसर गाऊन तिच्या गोऱ्या अंगाला खुलून दिसत होता.पोट पुढे आले होते तरी गर्भारपणाचे लक्षण दिसत नव्हते . उलट चेहरा त्रासलेला गंभीर दिसत होता.आजूबाजूला स्त्रियांचा नुसता गोंधळ चालू होता पण ही एकटीच शांतपणे इतरांचे धक्के खात उभी होती . मध्येच कोणी सहेतुक अंगाला नकोतिथे स्पर्शही करीत होते .नुकतीच आलेली ती लेडी इन्स्पेक्टर त्या गर्दीला शिस्त लावण्याचा प्रयत्न करीत होती . तिच्याच प्रयत्नांमुळे सगळ्या स्त्रिया आता रांगेत व्यवस्थित उभ्या राहिल्या होत्या . त्या गडबडीत हीचा नंबर मागेच गेला. त्यात त्या लेडी इन्स्पेक्टरची नजर तिच्यावर गेली आणि तिने अंग चोरून घेतले.
"काय ह्या गरोदर बायकाही अश्या गर्दीत देवीच्या दर्शनाला येतात..... हातातली केन मांडीवर आपटत ती शेजारच्या स्त्री कॉन्स्टेबल आशुला म्हणाली."काय काय... सांभाळायचे आम्ही ...?? यांची जन्माला येणारी पोरही .....?? हिच्या घरी देवी नाही का ..?? की तीही इथेच येऊन बसलीय ..?? कोणाचा धक्का लागून पडली तर नवऱ्याची मेहनत वाया जाईल ना ..?? तशी आशु हसू लागली." जा तिला घरी पाठव .नाही ऐकली तर गाडीत घाल आणि पोचव.नवऱ्याला दम दे एकटीला पाठवलं म्हणून ..."तिने हुकूम सोडला तशी ती धावत तिच्याकडे गेली . लांबूनच त्यांची जुगलबंदी ही पाहत राहिली . बरेच हातवारे करून झाल्यावर आशु परत आली." मॅडम ...जाणार नाही म्हणते . मोठ्या प्रयत्नाने दर्शनाला आलीय . नवरा येईल म्हणाली अर्ध्या तासात तेव्हा त्याला पाहिजे तर शिव्या द्या म्हणते....." .आशु हसत म्हणाली.
"आयचा घो तिच्या .... जा घेऊन ये तिला इकडे .. ती हसत म्हणाली. मग सावकाश पावले टाकीत ती लेडी इन्स्पेक्टर समोर उभी राहिली.
"कितवा ....?? तिने विचारले.
"आठवा ..."समोरून मान खाली घालून उत्तर आले.
"जरा जास्तच पोट वाटते. जुळे आहेत का ...?? तिने मान हलवून नकार दिला.
"आशु हिला डायरेक्ट देवीजवळ घेऊन जा .. तिने ऑर्डर दिली आणि रिकाम्या हाताने आलीस का ..?? तिचे मोकळे हात पाहून ती ओरडली. "आमच्यात गरोदर स्त्रिया ओटी भरीत नाहीत.."तिने खाली मान घालूनच उत्तर दिले."पण शरीराला त्रास होईल अश्या ठिकाणी एकटीने जाणे चालते का .."?? तीने कुत्सितपणे विचारले .
कपाळावर हात मारत ती बाजूच्या फुलवालीला ओरडली "म्हातारे... हिला हार वेणी दे .. पैसे मी देईन..."
तशी म्हातारी म्हणाली" तुझा पैसा नको अश्या कामाला ...त्यापेक्षा मी अशीच देईन.होणाऱ्या बाळाला पहिली भेट माझ्याकडून.असे म्हणत हार वेणीचे ताट तिच्याकडे दिले .
ती त्या लेडी कॉन्स्टेबल सोबत गाभार्याच्या दिशेने जाताच सर्व स्त्रियांनी कौतुकाने वाट करून दिली. एक मोठ्याने पुजाऱ्याला म्हणाली "बाबा ..माझा ही वेळ तिला द्या आणि मनसोक्त दर्शन करू द्या . आज देवी दुसऱ्या देवीच्या दर्शनाला आलीय . मुलगीच होणार बघा .."तश्या सर्व स्त्रियांनी हो...हो..मुलगीच होणार .. उदे.. ग.. अंबे... उदे ...असा गजर केला.एक प्रफुल्लित वातावरण गाभाऱ्यात निर्माण झाले . सर्वांच्या मुखावर देवीचा प्रसन्न चेहरा दिसू लागला. थरथरत्या हाताने तिने हार वेणीचे ताट पुजाऱ्याकडे दिले आणि सवयीने हात पसरून देवीची करुणा भाकली.
पुजाऱ्याकडून प्रसाद घेऊन ती सर्वांच्या कौतुकाच्या नजरा झेलत देवळाच्या बाहेर पडली. बाहेर येताच सर्वांच्या नजरा चुकवून ती मंदिराच्या मागे असलेल्या कचराकुंडी जवळ गेली . इकडे तिकडे पाहत तिने गाऊन वर केला पोटाला लावलेला चामड्याचा अत्यानुधिक पट्टा बाहेर काढून कचऱ्याच्या डब्यात फेकून दिला .हात वर करून जणू देवाची माफी मागितली आणि भराभरा पावले टाकीत निघून गेली .
दुसऱ्या दिवशी सगळ्या प्रसामाध्यमात बातमी होती . मंदिराच्या मागे असलेल्या कचराकुंडीत अत्यानुधिक बॉम्ब सापडला .
© श्री. किरण कृष्णा बोरकर
Friday, October 4, 2019
एक देवी अशीही ....२
एक देवी अशीही ....२
"हे बघ.... ही कंपनी आहे. कुठल्या देवाचे मंदिर नाही...अनवाणी फिरायला.." अनवाणी पायांनी आत शिरणाऱ्या तिला पाहून सुपरवायझर मॅडम ओरडली.
" आहो मॅडम ...नवरात्र चालू आहेत.अनवाणी चालायचे व्रत असते.दरवर्षी करतो आम्ही . सर्वच ऍडजस्ट करतात .तुम्हालाच प्रॉब्लेम आहेत .."ती चिडून म्हणाली.
"ही असली थेर माझ्या डिपार्टमेंटमध्ये नको.हे व्रत उपवास ,रोज ठराविक रंगाचे कपडे वगैरे घरी बसून करा.नऊ दिवस युनिफॉर्मची सूट दिलीय मॅनेजमेंटने ते पुरे नाही का ...?? मॅडम चिडून म्हणाल्या.'सुरक्षिततेचे नियम सगळ्यांना सारखेच लागू आणि आधी पोटाचे बघा... मग हे व्रत..उपवास .."
"अरे देवा...मॅडम काय ऐकणार नाहीत.दरवर्षी अनवाणी पायाचे व्रत असते .पण यावर्षी खरे नाही".ती मनात म्हणाली.
"दिलेले शूज चढव आणि आत ये ..सुटल्यावर जा अनवाणी ....रस्त्यावरच्या घाणीत पाय देत तोंडाने देवीचे नाव घेत...." मॅडम डोळे वटारत म्हणाल्या.
काही न बोलता तिने लॉकरमधून शूज काढले मनातल्या मनात देवीची माफी मागितली आणि कामाला सुरुवात केली.डिपार्टमेंटमधील सगळ्या मुली चिडलेल्या होत्या. सुपरवाझर मॅडम दगड आहेत असेच सर्वांचे मत झाले .एक स्त्री असून इतर स्त्रियांच्या भावना समजून घेत नाही .देव तर मुळीच मानत नाहीत त्या.. असे म्हणत सर्वजणी हव्या तश्या तोंडसुख घेत होत्या.तिच्या कानावर येत होते ते ...पण ती लक्ष देत नव्हती .जगण्यासाठी फक्त देव.. देव उपास ...व्रतवैकल्य..करून भागत नाही तर कष्ट करावे लागतात यावर तिचा विश्वास होता.बायकांच्या उतरलेल्या चेहऱ्याकडे पाहत तिने निराशेने मान हलवली आणि कामात गढून गेली.
दुपारी लंच झाल्यावर पुन्हा कामाला सुरुवात झाली. अनवाणी व्रत तोडल्याचा राग अजूनही तिच्या मनातून गेला नव्हता. टेबलावरील मटेरियल संपले म्हणून ती नवीन मटेरियल घ्यायला उठली आणि तोल गेला . स्वतःला सावरायच्या नादात तिचा हात टेबलावरील काचेच्या बरणीला लागला आणि ती डायरेक्ट तिच्या पायावर पडली.आतील ऍसिड सारखा दिसणारा द्रव पदार्थ तिच्या पायावर पडला.तोंडातून निघणारी किंकाळी ती रोखू शकली नाही .सर्वजणी धावत तिच्याभोवती गोळा झाल्या.मॅडमने सर्वाना बाजूला करून तिचा पाय आपल्या मांडीवर घेतला.अलगद तिच्या पायातून शूज काढले.आतमध्ये पाय थोडा सुजला होता."दुखतय का बाळा.... ?? तिने हळुवारपणे प्रश्न केला .मॅडमच्या या प्रेमळ प्रश्नानेच तिचा बांध फुटला .डोळ्यातील अश्रू तिला रोखता आले नाहीत .फर्स्टएड मधील मलम पायाला लावून तिला एका कोपऱ्यात बसविले. शिफ्ट संपल्यावर मॅडमने तिला आपल्या गाडीवरून घरापर्यंत सोडले . निघताना आपल्या पर्समधून देवीचा गुलाल तिच्या कपाळाला लावला . माता तुझे रक्षण करो असे म्हणून स्कुटर चालू केली त्या दूर जाणाऱ्या एका वेगळ्या देवीकडे पाहताना तिचे हात आपोआप जोडले गेले.
© श्री. किरण कृष्णा बोरकर
Thursday, October 3, 2019
एक देवी अशीही
एक देवी अशीही
स्टेशनवरील ब्रिजच्या एका कोपऱ्यात ती बसायची. मांडीवर... डोक्याला आणि हाताला बँडेज बांधलेला छोटा मुलगा.दोघांच्याही चेहऱ्यावर केविलवाणे भाव. मुलगा तर कायम डोळे मिटून बसलेला.जणू काही बेशुद्ध.जाणारे येणारे नव्वद टक्के प्रवासी कितीही घाईत असले तरी तिथे थांबून चकचक करीत एक रुपया तरी पुढ्यात टाकणारच.
अर्थात नेहमीच्या प्रवाश्यांना त्यांची चिंता नव्हतीच. त्यांना नेहमीची ट्रेन पकडायची चिंता ...ती वेळेवर येईल का ...?? ही चिंता .. मग चढायला मिळेल का ..?? ही पुढची चिंता ... चढल्यावर उभे राहायला जागा मिळेल का ....?? स्टेशन आल्यावर धडपणे उतरायला मिळेल का ...?? अश्या अनेक चिंता असताना तो त्या भिकाऱ्यांची चिंता का करेल??
त्या दिवशी सौ.देवीची ओटी भरायला मंदिरात गेली. जोडीला चार पाच मैत्रिणी. त्या बाईला पाहून या सर्वांच्या काळजात दयेचा पाझर फुटला. सर्वांनी देवीला अर्पण करायच्या साड्या तिला देऊन टाकल्या. त्यांचे पाहून बऱ्याच बायकांनी आपल्याकडील देवीला देण्याची भेटवस्तू तिला देऊन टाकल्या.
संध्याकाळी मी घरात शिरताच माझ्या पुढ्यात बसून हे सर्व पुराण मला सांगून झाले.आज खरे दान झाले हो ...सौचा समाधानाने फुललेला चेहरा पाहून आपल्याला चहा नाश्ता मिळणार नाही याची खात्री मला पटली.मी मुकाटपणे चपला घातल्या आणि नाक्यावरच्या टपरीवर आलो. थोड्याच वेळाने विक्रमही आला . त्याचा चेहरा पाहूनच काय झाले हे विचारायची हिंमत झाली नाही . मी शांतपणे घरातून बाहेर पडलो होतो पण विक्रमने चार शिव्या देऊनच बाहेर पडला याची खात्री झाली .
दोन दिवसांनी दसरा होता. आमच्या शेजारणीची कामवाली बाई नवीन साडी नेसुनच आज कामावर आली.तिला पाहताच सौ चमकली.काहीतरी गडबड आहे याचा अंदाज मला आला.मी हळूच कान टवकारून बसलो आणि माझा अंदाज खरा निघाला.
काही मिनिटाच सौ.कोणालातरी बडबडत घरात शिरली.मी धडधडत्या मनाने तिच्याकडे चहा मागितला.कारण तेच एकमेव कारण होते तिच्याकडून माहिती काढून घेण्याचा.तिने रागारागात चहाचा कप माझ्या पुढ्यात ठेवला.मी भीतभीतच तिला कारण विचारले तेव्हा तिने कामवालीने घातलेली साडी तिचीच आहे हे मला सांगितले.ती ज्या ठिकाणी राहते तिथे एक बाई बऱ्याच साड्या घेऊन आली आणि शंभर रुपयाला एक अश्या सर्व साड्या विकून गेली . यासर्व साड्या तिने आणि तिच्या मैत्रिणीने देवीला न देता त्या स्टेशनवरच्या भिकरणीला दिल्या होत्या .आणि तीच भिकारीण सर्व साड्या विकून गेली. माझ्या डोळ्यासमोर विक्रमचा चेहरा आला त्याच्या घरीही ही बातमी पोचणार याची खात्री होती म्हणून मी हसू दाबून मुकाटपणे चहा पिऊ लागलो .
संध्याकाळी सौ.मला घेऊन त्या ब्रिजवर गेली . ती बाई नेहमीप्रमाणे जखमी मुलाला मांडीवर घेऊन बसली होती . दोघांच्या चेहऱ्यावर तेच केविलवाणे भाव . सौ तरातरा चालत तिच्याजवळ गेली" देवीला साडी देण्यापेक्षा गरजू बाईला साडी देणे पुण्याचं काम म्हणून तुला साडी दिली. तर तू ती विकून टाकलीस ..?? असे केलेस तर कोणाचा विश्वास बसेल तुमच्यावर ....?? तुम्ही ही फसवणारे निघालात .."?? सौ. तावातावाने भांडू लागली. तशी ती भिकारीण म्हणाली .. "रागावू नका ताई .. मी साधी भिकारीण. भीक मागणे हेच माझे काम .. तुम्ही दिलेली एक साडी वर्षभर पुरली असती मला . पण तुमच्यासारख्या बर्याचजणी इथे येऊन साडी देऊन गेल्या.आहो पन्नास तरी साड्या जमा झाल्या असतील माझ्याकडे . इतक्या साड्या घेऊन मी काय करू ...?? बरे.. त्या साड्या नेसून इथे बसले तर कोणी भीक देणार नाही . रोजचा पाच सहाशेचा धंदा बुडेल. मग घरात तरी नव्या कोऱ्या साड्या कश्या ठेवायच्या ..?? म्हणून त्या गरीब वस्तीत जाऊन साड्या विकल्या . मी गरीब भिकारीण त्यामुळे साड्या फुकट देणे मला परवडणार नाही. शिवाय जास्त किमतीत विकायला गेले तर लोक संशय घेतील म्हणून मी त्या वस्तीतील गरीब स्त्रियांना परवडतील अश्या किमतीत या साड्या विकल्या . त्याही खुश मीही खुश आणि त्याचा वापर होतोय म्हणून देणारे ही खुश.."
सौ.चा राग हळू हळू निवळत गेला आणि शेवटी तिच्या चेहऱ्यावर हास्य उमटले ."चला... म्हणजे मी दिलेली साडी दोघींच्या उपयोगी पडली तर .."चेहऱ्यावर समाधान घेऊन आम्ही घरी निघालो.
© श्री. किरण कृष्णा बोरकर
Wednesday, October 2, 2019
द केस ऑफ द हाऊलींग डॉग..अर्ल स्टॅनलें गार्डनर
द केस ऑफ द हाऊलींग डॉग..अर्ल स्टॅनलें गार्डनर
अनुवाद ....बाळ भागवत
मेहता पब्लिकेशन
ऑर्थर कार्टराईट अतिशय अस्वस्थ होऊनच पेरी मेसनकडे आला होता. त्याच्या शेजारी राहणाऱ्या क्लिंटन फोलिचा कुत्रा रात्रभर विव्हळत होता.त्याचे विव्हळणे ऐकून ऑर्थरला वेड लागायची पाळी आली होती . खरे तर त्याला स्वतःच्या मृत्युपत्राबद्दल पेरीशी बोलायचे होते.त्यात त्याला आपली सगळी इस्टेट क्लिंटन फोलीसोबत पत्नी म्हणून राहणाऱ्या स्त्रीला द्यायची इच्छा असते.घरातील कुत्रा रात्रभर विव्हळत होता याचा इन्कार फोली आणि त्याची हाऊसकीपर करते. दुसऱ्या दिवशी तो फोलीला भेटायला त्याच्या घरी जातो तेव्हा त्याचा कुत्रा आणि तो मृत अवस्थेत सापडतात . कोणीतरी त्या दोघांचाही गोळ्या घालून खून केलेला असतो.घरात मिळालेल्या चिट्टीनुसार फोलिची पत्नी ऑर्थर सोबत पळून गेलेली असते .पेरीला खात्री आहे की विव्हळणाऱ्या कुत्र्याची माहिती काढली तर ही केस सुटू शकेल. तो या केसबाबत जसजसे जाणून घेत जातो तसंतशी नवीन माहिती त्यासमोर येते.