लीझ माईट्नर .... वीणा गवाणकर

लीझ माईट्नर .... वीणा गवाणकर 

राजहंस प्रकाशन 

बहुतांश शास्त्रज्ञ श्रीमंत असतात आणि उत्तम प्रतीची उपकरणे वापरून संशोधन करताय असे आपण वाचतो. पण लीझ ही अशी स्त्रीशास्त्रज्ञ आहे जिने आयुष्यभर गरीबीच पाहिली.वेळोवेळी तिला डावलण्यात आले. त्यात ती ज्यू असल्यामुळे जर्मनीत तिच्या वाट्याला प्रचंड मानहानी आली.

ती मुळात ऑस्ट्रीयन अणूशास्त्रज्ञ .मादाम मारी क्युरीच्या तोडीची दुसरी स्त्रीशास्त्रज्ञ.अतिशय कष्टाने तिने भौतिकशास्त्रात डॉक्टरेट मिळवली.तिथून ती बर्लिनला आली.किरणोत्सर्ग आणि अणुगर्भ विज्ञानात तिने सखोल संशोधन केले.पण स्त्री म्हणून प्रत्येकवेळी तिची अवहेलना झाली.

तरीही तिने आपले संशोधन चालूच ठेवले. अन्न... वस्त्र.. निवारा... सारे काही तिच्यासाठी महाग होते.

 हिटलरशाहीत तिला ज्यू असल्याचा जास्त त्रास भोगावा लागला.तिचे संस्थेतील अधिकार काढून घेण्यात आले.

शेवटी तिला परक्या देशात आश्रय घ्यावा लागला .ऑटो हान सारखा प्रिय मित्रही तिच्यापासून दुरावला .आपल्या संशोधनाचा उपयोग अणुबॉम्ब निर्मितीसाठी करणे तिने नाकारले.

आईन्स्टाईन तिला अवर मादाम क्युरी म्हणायचा. पंधरा वेळा नामांकन होऊनही तिला शेवटपर्यंत नोबेल पुरस्कार मिळाला नाही . तिच्या शोधाचे श्रेय वेळोवेळी तिच्यापासून हिरावले गेले.  ऑस्ट्रियात जन्म ,जर्मनीत कर्म स्वीडन मध्ये आश्रय आणि वयाच्या नव्वदाव्या वर्षी इंग्लंडमध्ये दफन अशी तिची कर्मकहाणी.